Jakie wartości kierują młodymi ludźmi w XXI w. i czy mają one jeszcze coś wspólnego z Prawem Harcerskim?”

Słownik mówi, że system wartości to zespół wartości uporządkowany według stopnia ważności. Powiązania między wartościami nie są wyłącznie liniowe. Do ujawnienia hierarchii wartości dochodzi najczęściej w sytuacji konfliktowej, gdy konieczny jest wybór i rezygnacja z danych wartości.
Każdy ma swój własny system wartości, dla każdego istnieją sprawy ważne i ważniejsze. Czy jednak na pewno w dzisiejszych czasach są one dla nas powiązane z normami, które reguluje nasze Prawo Harcerskie? Czy czasem nie zapominamy o naszej służbie? O tym, kim jesteśmy w oczach społeczeństwa? Co jest dla nas naprawdę ważne?

Na podstawie przeprowadzonej ankiety, wśród wędrowników z naszej organizacji mogę z dumą przyznać, że młodzież wciąż kieruje się wartościami wiążącymi się z harcerską postawą. Nadal najważniejszymi rzeczami w naszym życiu są dom, przyjaciele i służba. Ponad 80% ankietowanych uważa, że kochająca rodzina to podstawa ludzkiej egzystencji, nie wyobrażają sobie życia w konfliktach i odizolowaniu od najbliższych. Najwięcej respondentów zapytanych o ich największy autorytet odpowiada, że jest nim jeden z rodziców.

„Nie znam osoby, która miałaby tak silną wolę jak mój tata, nie pije już 17 lat.
Nie znam osoby, która potrafiłby tak wiele poświęcić jak moja mama. Moja mama jest trochę w jak Bóg, serio. Jeśli czegoś potrzebuje I wie że to jest dobre I bardzo proszę, to mi to daje. Jeśli widzi że mi coś zagraża, daje mi znak on tym. I chociaż czasem jej zdanie jest inne niż moje, to jej zawsze jest lepsze. Ona potrafi się totalnie wyzbyć siebie, nie spać po nocach jak jestem chora.” – Ola

„Gdy byłam mała pamiętam jak tata opowiadał o tym jak w wojsku skakał ze spadochronem. Pytałam czy się nie bał. A tata zawsze mówił, że bał się przed każdym skokiem, ale odważnym można być jedynie kiedy przeciwstawiamy się lękom. On nauczył mnie, że nieważne jak bardzo strach paraliżuje mnie przed czymś. Pokazał że strach jest jedynie w głowie i to właśnie w nas toczy się walka. Jest bardzo odważny i każdym swoim działaniem mnie inspiruje.” – Paulina

W dzisiejszej erze smartfonów i wszechobecnego internetu, nie zapominamy o tym, co powinno nami kierować. Jesteśmy pewni swoich odpowiedzi na pytania „Co się dla Ciebie najbardziej w życiu liczy?”. Tylko czy zawsze nasze słowa pokrywają się z czynami? Czy potrafimy dotrzymywać danego nam słowa? Czy uważamy za brata każdego, innego harcerza? Czasem każdy z nas powinien zrobić sobie własny rachunek sumienia. Przemyśleć pewne kwestie. Owszem, nikt nie jest idealny ale czy to powód aby zaprzestać w dążeniu do ideałów, które powinny być naprawdę wysokie?

Kształcenie się jest również jedną z podstaw. Nie chodzi tu stricte o wiedzę podręcznikową, mowa tu o życiowych doświadczeniach, rozwijaniu swoich pasji, bo przecież każdy chciałby robić w życiu to co jest dla niego przyjemnością. Nie możemy zapominać o swoich błędach, one są dla nas wskazówkami. Jeśli upadniesz, podnieś się silniejszy o nowe doświadczenia. Sprawdź jeszcze raz swój system wartości. Może to czas coś w nim zmienić? Może pewne sprawy powinny znaleźć się na wyższym szczeblu.

Marzenia. Podobno marzenia się nie spełniają, marzenia się spełnia. Są połączone w dużej mierze z naszymi życiowymi celami. Można je uszeregować w te harcerskie i nie-harcerskie plany. To o czym marzymy jest kwestią mocno indywidualną i nie rzadko koliduje to z pewnymi zobowiązaniami. Tutaj zdania są podzielone, trzeba jednak pamiętać o tym, że wszystko ma swoją wartość. Nie wspinajmy się po trupach do celu. Zastanówmy się czy po drodze niczego lub nikogo nie zostawiliśmy.

Jesteśmy harcerzami. To niby powinno nam w pewien sposób „ułatwić” hierarchię wartości. Nie zawsze jednak tak jest. Na swoim harcerskim szlaku spotkałam ludzi nie tylko ‘wielkich’, pojawili się też tacy, którzy mieli za sobą różne przejścia. Przechodzili przez terapie odwykowe. Co im pomagało? Bliscy i wiara w to, że mogą przezwyciężyć wszystkie swoje słabości, ponowna szansa od środowiska. Zbaczamy z tych „idealnych” tras. Mamy swoje uległości. Powodów jest milion. Jednak jest coś, co pozwala nam pokonać swoje defekty. To silna wola i dobrze skonstruowana piramida wartości. To nasze ideały. Motywacja do działania, silniejsza niż skłonności do rzeczy błahych.

Nie dajmy sobie wmówić, że młodzież w dzisiejszych czasach jest gorsza. Najważniejsze dla każdego jest by postępować zgodnie z własnym sobą, nie możemy wstydzić się swoich przekonań. Nikt  nie toleruje kłamstwa, hipokryzji czy dwulicowości. O wiele lepiej jest mówić otwarcie o tym co nas trapi. Jeśli sami nie wyrazimy tego co czujemy, nikt tego za nas nie zrobi. Starajmy się pokazywać co naprawdę się dla nas liczy. Wychodźmy z inicjatywą, stawajmy na coraz to wyższych szczeblach. Potrafimy. Tego nas uczy Związek Harcerstwa Polskiego. Tego musimy dokonywać.

Czy nasze wartości są zgodne z Prawem Harcerskim? Są. Nie jest to przecież zbiór zasad, jest to wskazówka jak postępować aby osiągać swoje najwyższe ideały. Prawo Harcerskie to przewodnik po tym jak żyć, aby na koniec nie musieć za nic nikogo przepraszać. Nie ma ludzi idealnych, którzy nie łamią takiego prawa, ale są ludzie silni, którzy każdego dnia pokonują swoje słabości i wierzą w misję ZHP. Każdego dnia bądź dla siebie samego zmianą na lepsze.

„Jakie jest przeznaczenie człowieka? Być nim.” – Stanisław Lec

sam. Paula Osiak